बुस्टर डोस नोंदणीच्या नावाखाली सायबर भामट्यांपासून सावध रहा ... कोरोनाच्या काळात बूस्टर डोसच्या नावाखाली फसवणुकीच्या वाढत्या घटनांबाबत, अशा फसवणुकीपासून नागरिकांनी सावध राहावे. हे लक्षात घेण्यासारखे आहे की COWIN कोणाकडून तपशील विचारत नाही, जर कोणी तपशील विचारला किंवा बूस्टरच्या नावावर ओटीपी मागितला, तर तुम्ही कोणाशीही ओटीपी शेअर होणार नाही याची काळजी घ्यावी. कोरोनाच्या वाढत्या केसेसच्या पार्श्वभूमीवर सरकारने फ्रंट लाइन वर्करसाठी बूस्टर डोस जाहीर केला आहे. फ्रंट लाइन वर्करना बूस्टर डोस देण्यासही सुरुवात झाली आहे, मात्र याच दरम्यान सायबर भामटेहि सक्रिय झाले आहेत. सायबर भामट्यांनी बूस्टर डोस हे नवीन शस्त्र बनवले आहे. ट्विटरपासून फेसबुक आणि व्हॉट्सअ‍ॅपवर एक मेसेज व्हायरल होत आहे ज्यामध्ये असा दावा केला जात आहे की बूस्टर डोसच्या नावाखाली सायबर भामटे लोकांची फसवणूक करू शकतात. कोरोनाची तिसरी लाट लक्षात घेता फ्रंट लाइन वर्कर आणि ६० वर्षांवरील लोकांना सरकारकडून बुस्टर डोस दिला जात आहे. बुस्टर डोसच्या नावाखाली सायबर भामट्यांची टोळी सक्रिय झाली आहे. अशा अनेक घटनांमध्ये फोनवर कॉल येतो. कॉल करणारी व्यक्ती लोकांना आधी घेतलेल्या दोन्ही डोसची अचूक तारीख आणि ठिकाण सांगते. यानंतर कॉलर ओमिक्रॉन या कोरोनाचे नवीन प्रकार टाळण्यासाठी तिसरा बूस्टर डोस लागू करण्याचा आग्रह करतो. बूस्टर डोससाठी वेळ आणि ठिकाण सूचित करते. बूस्टर डोससाठी नोंदणीच्या नावाने मोबाईलवर ओटीपी पाठवला जात आहे. ज्यामध्ये कॉलर OTP मागतो आणि OTP सांगून खात्यातून रक्कम काढली जाते.तरी नागरिकांनी ओटीपी कोणाशीही शेअर करू नये. ==== #सायबर_फसवणुकीचा नवा मार्ग! एक कॉल येईल आणि सायबर भामटा विचारेल, तुला दोन्ही लसी मिळाल्या आहेत का? तुम्ही हो म्हणाल सायबर भामटा- सर तुम्हाला बूस्टर डोस घ्यावा लागेल, मी तुमची नोंदणी करत आहे, OTP येईल, त्याला सांगा. तुम्ही तुमचा OTP सांगताच तुमच्या खात्यातून पैसे काढले जाऊ शकतात. फसवणूक टाळण्याकरिता नागरिकांनी काय काळजी घ्यावी: - अशा परिस्थितीत लोकांनी त्यांचा ओटीपी क्रमांक, खाते क्रमांक किंवा इतर माहिती कोणाशीही शेअर करू नये. - अनोळखी नंबरवरून येणाऱ्या मेसेजला उत्तर देऊ नका. - CVV, OTP आणि क्रेडिट कार्ड क्रमांक कोणाशीही शेअर करू नका. -तुमचा वैयक्तिक तपशील आणि आधार क्रमांक कोणाशीही शेअर करू नका. फसवणूक होऊ नये म्हणून सर्वसामान्यांनीही काही गोष्टींची काळजी घेणे आवश्यक आहे. सायबर गुन्हे अतिशय हुशारीने अशा घटना घडवून आणतात. अशा परिस्थितीत लोकांनी जागरूक राहणे गरजेचे आहे. नागरिकांनी वन टाइम पासवर्ड (OTP) कोणालाही सांगू नये, तरीही लोक OTP सांगतात. आता लोकांना अधिक जागरूक करण्याची गरज आहे. आरोग्य विभागाच्या अधिकाऱ्यांकडून कोरोना विषाणू लसीचा बूस्टर डोस घेण्यासाठी विभागातून कोणालाही बोलावले जात नाही. लाभार्थीच्या फोन नंबरवर संदेश पाठवला जातो. ज्याच्या आधारे लाभार्थीला लस दिली जाते. आरोग्य विभागाचे कर्मचारी कधीही कोणाकडून बँक खाते, एटीएम, ओटीपीची माहिती विचारत नाहीत. अशा परिस्थितीत लोकांनी सावध राहून ही माहिती कोणाशीही शेअर करू नये. कोणत्याही प्रकारचे अ‍ॅप डाउनलोड करू नका बुस्टर डोसच्या नोंदणीसाठी कोणत्याही प्रकारचे अप डाउनलोड करू नये. लस मिळवण्यासाठी ज्याप्रमाणे आरोग्य सेतू आणि कोविन अ‍ॅपवर नोंदणी केली गेली किंवा तुम्ही थेट लसीकरण केंद्रात जाऊन लस घेता, तशीच प्रक्रिया बूस्टर डोससाठीही केली जाईल. सरकार तुम्हाला अशा क्रियाकलापांसाठी कोणतेही तृतीय पक्ष अ‍ॅप डाउनलोड करण्याचा आग्रह करत नाही. आता बूस्टर डोस मिळवून देण्याच्या नावाखाली सायबर भामटे मोबाईल कंपन्यांच्या फ्री रिचार्जच्या नावाखाली लोकांची नोंदणी करत आहेत. अशा कोणत्याही एसएमएस किंवा फोन कॉल्सबाबत लोकांनी सतर्क रहावे. लेखक : प्रा योगेश अशोक हांडगे (लेखक पुणे इन्स्टिट्यूट ऑफ कम्प्युटर टेक्नॉलॉजी येथील कम्प्युटर विभागात सहाय्यक प्राध्यापक म्हणून कार्यरत आहेत. ) -- Regards Yogesh Ashok Handge,9423077963