"यत्रंमानव हा माणसांसाठी धोका आहे का ?"

सोफिया रोबोटला मिळाले सौदी अरेबियाचे नागरिकत्व 

              "यत्रंमानव हा माणसांसाठी धोका आहे का ?"

रोबोटची  बुद्धीमत्ता आणि मानवाची  बुद्धीमत्ता यात जमिन-आसमानचा फरक असल्यामुळे आता जगभरात रोबोटचे राज्य असेल ? 

रजनीकांतच्या  रोबोट’ सिनेमाची खूप चर्चा झाली होती  तसेच  हॉलिवूड सिनेमांवर अप्रत्यक्षपणे निशाणा साधला. रोबोटिक्स बुद्धीमत्तेचे दर्शन  ब्लेड रनर आणि टर्मिनेटर सारख्या हॉलिवूड रोबोट चित्रपटामध्ये झालेले होते 

जगभरात नवलाईच्या  अनेक घटना घडत असतात त्यातीलच एक घटना म्हणजे नुकतीच जगाच्या इतिहासात प्रथमच एका रोबोटला नागरिकत्व मिळालेले आहे , होय सौदी अरेबियाने एका रोबोटला नागरिकत्व दिले आहे आणि असे असणारा हा  प्रथम देश आहे म्हणजेच जगातील ही पहिलीच घटना आहे.

सौदी अरेबियाने चक्क एका महिला रोबोटला नागरिकत्व दिलंय. हॉलीवूड अभिनेत्री ऑड्री हेपबर्न हिच्यासारखी ही सोफिया रोबोट दिसते.

सौदीची राजधानी रियाद मध्ये फ्युचर इनव्हेस्टमेंट इनिशिएटिव्हच्या व्यासपीठावर हा रोबोट नागरिकत्वाचा सोहळा पार पडला.

या  कार्यक्रमात सोफिया नावाच्या  रोबोटला  सौदी अरेबियाचे नागरिकत्व प्रदान करण्यात आले आणि त्याने  तेव्हा त्यांनी सौदी अरेबियाच्या सल्तनतचे  आभार मानले.

व्यापारविषयक लेखक अन्ड्रयू रौस सॉर्किन यांनी  सोफियाच्या नागरिकत्वाची घोषणा  करताच उपस्थितांनी टाळ्यांचा एकच कडकडाट केला 

नागरिकत्वाच्या  घोषणेनंतर सोफियाच्या झालेल्या  मुलाखतीत तिने  ‘मी नागरिकत्व बहाल झालेला जगातली पहिली यंत्रमानव  या ऐतिहासिक घटनेबद्दल  सौदी अरेबियाचे आभार मानते ' असे सांगितले तसेच या गोष्टीचा  मला अभिमान आहे.अशा शब्दांत सोफियाने आपला आनंद व्यक्त केला.

यावेळी तिने यत्रंमानव हा माणसांसाठी धोका आहे का ? या चर्चासत्रातही सक्रिय सहभाग घेतला.

अशी माहिती हाती मिळालेली आहे कि,  कृत्रिम बुद्धीला चालना देण्यासाठी, सौदी अरेबियाने रोबोटला नागरिकत्व दिले आहे. 

कसे आहे हे रोबोट

> सोफियाची निर्मिती हाँगकाँगच्या हॅन्सन रोबोटिक्स या कंपनीचे संस्थापक डेव्हिड हॅन्सन यांनी केली आहे.

>धातूचे तुकडे आणि तारांपासून बनलेली ही सोफिया आहे विचार करण्याची, निर्णय घेण्याची क्षमता असलेली, कृत्रिम बुद्धिमत्ता लाभलेली अत्याधुनिक यंत्रमानव आहे . 

 >या रोबोटची सर्वात महत्त्वाची गोष्ट ही आहे की ते आपल्या रोजच्या कामाव्यतिरिक्त इतर प्रश्नांची उत्तरे देते.

>सोफिया चेहऱ्यावरील हावभाव ओळखू शकते आणि कोणासोबतही सामान्य व्यक्तीपणे बोलू शकते

> अनेक टी वही  चॅनल्सना तिने मुलाखतीही दिल्या आहेत. ‘

रोबोटमुळे रोजगारावर गदा येईल ?

जगप्रसिद्ध तंत्रज्ञ आणि टेस्ला या ऑटोमोबाइल कंपनीचे मालक अॅलन मस्क यांनी 

भविष्यात सर्वात जास्त धोका हा कृत्रिम बुद्धिमत्तेपासून आहे, भविष्यात कृत्रिम बुद्धिमत्तेमुळे अनेकांचे रोजगार हिरावले जातील असा इशारा काही महिन्यांपूर्वी दिलेला होता . कारण त्यांचे मते  रोबोट प्रत्येक गोष्ट  करण्यास सक्षम असतील. आणि माणसांपेक्षाही रोबोट उत्तम काम करतील. त्यामुळे अनेकांच्या रोजगारावर गदा येईल. 

त्याला प्रतिउत्तर देतांना सोफिया मुलाखतीत म्हणाली कि, 

मी एक संवेदनशील रोबोट असेल 

 मुलाखत  घेणा-याने जेव्हा तिला  आम्हाला वा"ईट भविष्याकडे जायचं नाहीये असं म्हटलं."  त्याला झटकन उत्तर देताना सोफिया म्हणाली कि तुम्ही काल्पनीक हॉलिवूड सिनेमे खूप बघतात वाटत . पण काळजी करू नका , जर तुम्ही मला नुकसान पोहोचवलं नाही तर मी देखील तुमच्याशी चांगलीच वागेल. मी एक  स्मार्ट कम्प्युटर म्हणून असेल  .

मानवांना चांगले जीवन जगता येईल यासाठी माझी कृत्रिम बुद्धिमत्ता उपयोगी पडेल  

तसेच  स्मार्ट डिझाईन बनविणे,   जगाला सर्वोत्तम  बनविण्यासाठी  प्रयत्न करेन असे सोफियाने स्पष्ट केले 

लेखक :  प्रा योगेश  हांडगे
(लेखक पुणे इन्स्टिट्यूट ऑफ कम्प्युटर टेक्नॉलॉजी येथील कम्प्युटर विभागात सहाय्यक प्राध्यापक म्हणून कार्यरत आहेत. )
(handgeyogesh@gmail.com)

--